Daniel Serwer, ekspert i zhvillimeve politike në Ballkanin Perëndimor, ka komentuar sërish raportet Kosovë-Serbi, zhvillimet e fundit dhe sulmin e 24 shtatorit në Banjskë.
Në blogun peacefare.net, Serwer ka shkruar se presidenti serb, Aleksandar Vuçiq, ka financuar dhe orkestruar sulmin terrorist në veri të Kosovës.
Sipas tij, Uashingtoni dhe Brukseli e dinë këtë, por nuk e thonë pasi preferojnë të lejojnë Vuçiqin pa e marrë dënimin e merituar.
“Nuk ka asnjë ekzagjerim në ato që thotë Albini. Presidenti Vuçiq financoi, mbështeti dhe orkestroi sulmin terrorist të 24 shtatorit. Policia e Kosovës që BE-ja donte (dhe vazhdon të dëshirojë) të tërhiqej nga veriu i Kosovës, u përgjigj profesionalisht, vrau tre nga autorët dhe parandaloi të ndodhte më keq. Uashingtoni dhe Brukseli e di këtë, por nuk do ta thonë. Ata preferojnë të lejojnë Vuçiqin pa e marrë dënimin e merituar”, ka shkruar Serwer.
Ai tutje ka thënë se pikërisht Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe Bashkimi Evropian “po e lejojnë Vuçiqin të shmangë përgjegjësinë për zgjedhjet e padrejta dhe mashtruese të Beogradit të 27 dhjetorit”.
“Parlamenti Evropian ka bërë thirrje për formimin e komisioni për hetime. Por deri më tani, Komisioni Evropian, Këshilli dhe shumica e Shteteve Anëtare po e mbajnë gojën mbyllur për zgjedhjet që nuk do të kalonin në asnjë vend të BE-së. Nuk iu afruan zgjedhjeve relativisht të lira dhe të ndershme në vitet e fundit në Kosovë, duke përfshirë dy palë zgjedhje që vendosën Kurtin në detyrë”.
Profesori amerikan është shprehur se nuk e kupton qasjen “mos shih asnjë të keqe, mos dëgjo asnjë të keqe, mos fol keq” ndaj presidentit serb, i cili “po e çon një vend kandidat për në BE në një linjë gjithnjë e më të ngushtë me Rusinë dhe Kinën”.
“Shumë thonë se municioni me të cilin Serbia furnizon Ukrainën është një faktor. Por, Beogradi me siguri dërgon në Moskë po aq municione ose furnizime të tjera ushtarake sa në Kiev. Mbështetja për “stabilitetin” është një tjetër shpjegim i mundshëm. Por, Vuçiq nuk ka opozitë të qëndrueshme, qoftë në anën liberale demokratike të politikës serbe apo në anën nacionaliste etnike. Problemi i Serbisë është mungesa e konkurrencës politike, jo teprimi i saj. Ai është forca destabilizuese si në politikën e vendit të tij ashtu edhe në marrëdhëniet me fqinjët”.
Serwer ka shtuar se mungesa e fuqive politike ndërkombëtare është një shpjegim tjetër.
“Negociatori i BE-së, Miroslav Lajçak është i rraskapitur dhe ‘në fund të litarit’. Dialogu që ai ka udhëhequr për më shumë se tre vjet e gjysmë ka shteruar. Beogradi në mënyrë të përsëritur dhe me zë të lartë ka hequr dorë nga marrëveshjet e supozuara ‘ligjërisht të detyrueshme’ të arritura. Dje nuk pranoi t’i nënshkruante në Këshillin e Sigurimit. Pa përparim të vërtetë në njohjen de facto, nëse jo de jure, Prishtina refuzon të krijojë Asociacionin e Komunave me shumicë serbe që Lajçak dhe negociatori amerikan Gabriel Escobar në mënyrë të pamatur e bënë prioritet kryesor”.
Megjithatë, ai ka thënë se shpreson që gjërat do të përmirësohen me Ndihmës Sekretarin e Shtetit Jim O’Brien në krye.
“Ai është treguar i hapur me boshnjakët. Por, nuk është e qartë nëse ai është i përgatitur të flasë me Vuçiqin për zgjedhjet serbe, dialogun me Prishtinën, sulmin terrorist të Beogradit të 24 shtatorit, apo rrëmbimin e tre policëve në territorin e Kosovës. Jim e njeh vështirësinë e çdo zgjidhjeje politike dhe përpiqet t’i drejtojë përpjekjet e tij në drejtimin ekonomik, duke shpresuar të anashkalojë çështjen e njohjes”.
Serwer mes tjerash ka thënë se Vuçiq është gjithnjë e më serioz në përpjekjet e tij për të destabilizuar vendet fqinje me pretendime irredentiste dhe vetëviktimizuese në emër të qytetarëve serbë.
“Rusët do ta shtyjnë atë në atë drejtim, për të bërë jehonë dhe për të përforcuar pretendimet e tyre në Ukrainë. Atmosfera në Bosnje, Mal të Zi dhe Kosovë është gjithnjë e më e tensionuar”, ka shkruar ai, duke shtuar se nuk do të duhej shumë përpjekje për të provokuar destabilitet në të tria vendet.
“Pastaj të justifikohej lëvizja e tankeve serbe për të mbrojtur popullsinë serbe lokale nga thashethemet e rreme për spastrim etnik dhe gjenocid. Vuçiq mund të shfrytëzojë skenën e brendshme serbe për të promovuar dhunën. Forcat e tij të sigurimit kanë arrestuar dhe rrahur kundërshtarë që guxojnë të kërkojnë falje për mizoritë serbe në vitet 1990. Madje, ata kanë vendosur lule mbi varrin e një vajze të re të vrarë nga forcat serbe në Kosovë. Represioni e frikëson opozitën serbe dhe siguron që ajo nuk do të tërhiqet nga nacionalizmi serb i linjës së ashpër në Kosovë. Është e qartë se është e prirur të mos e bëjë këtë gjithsesi, por Vuçiq dëshiron të sigurohet që askush të mos ketë ndonjë ide të zbukuruar për pranimin e keqbërjes së epokës së Millosheviqit. Si Ministër i Informacionit atëherë, ai ishte shtylla kryesore e atij regjimi”.
Eksperti i zhvillimeve politike në Ballkan ka treguar disa hapa që sipas tij duhet ndërmarrë. Ka thënë se qasja e duhur ndaj kësaj situate është të njohësh dështimin dhe të kthesh politikën.
“Mendova se kur erdhi për herë të parë në pushtet, Vuçiq mund të ishte njeriu që do ta çonte Serbinë në një drejtim demokratik. Ai ka zgjedhur të mos jetë. Në vend të kësaj, ai vendosi të mos miqësohej me Perëndimin, por të bënte aleancë me Lindjen”.
“Është koha për ta thirrur atë, me zë të lartë dhe të qartë. SHBA-ja duhet të insistojë në vënien para drejtësisë të autorëve të 24 shtatorit në Kosovë. Siç ka propozuar Parlamenti Evropian, BE-ja duhet të ndalojë financimin e saj të bollshëm të përpjekjeve serbe për t’u përgatitur për anëtarësim deri në mbajtjen e zgjedhjeve të reja, të paktën në Beograd. Dialogu duhet të ripërqendrohet në çështjet ekonomike që preferon O’Brien. BE dhe SHBA duhet të thërrasin korrupsionin e nivelit të lartë në Beograd”.
Serwer po ashtu ka thënë se BE-ja duhet të heqë masat ndëshkuese që i vuri Kosovës dhe të pranojë përpjekjet e saj kundër korrupsionit.
“Kjo do të ishte një politikë ballkanike e denjë për pretendimet e Presidentit Biden për mbështetjen e demokracisë”, ka përfunduar ai.