Një nismë e pazakontë po merr formë në Shqipëri, ku kryeministri Edi Rama ka njoftuar së fundmi se po planifikohet krijimi i një shteti të stilit të Vatikanit për komunitetin bektashi.
Sipas një artikulli të fundit në New York Times, ky projekt ka për qëllim të promovojë tolerancën fetare dhe të ofrojë një enklavë sovrane për anëtarët e këtij besimi, duke e bërë atë shtetin më të vogël në botë, brenda territorit shqiptar.
Baba Mondi, udhëheqësi i bektashinjve, do të luajë një rol kyç në këtë mikroshtet. Ai është një figurë me ndikim, jo vetëm në Shqipëri, por edhe në mbarë botën bektashiane. Plani i tij për të menaxhuar një territor prej 27 hektarësh në Tiranë synon të krijojë një ambient të lirë dhe tolerant, ku çdo individ mund të shprehi besimin e tij pa frikë nga ndëshkimi. “Zoti nuk ndalon asgjë; prandaj na dha mendjen,” shprehet ai, duke theksuar qasjen e tij liberale ndaj fesë.
Baba Mondi ka shprehur dëshirën për të krijuar një komunitet që nxit bashkëjetesën dhe harmoni ndërfetare. Kryeministri Rama thekson se ky entitet do të dërgojë një mesazh të rëndësishëm për të sfiduar stereotipet mbi islamin, duke ofruar një model të moderuar që promovon bashkëjetesën dhe harmoni. “Kjo nuk është një çështje pronësie, por një çështje shpirtërore,” deklaron ai, duke nënvizuar rëndësinë e vlerave shpirtërore mbi interesat materiale.
Krahasimi me Vatikanin
Të ngjashme me Selinë e Shenjtë, që qeverisët nga Papa si një monark absolut, shteti bektashi do të ketë autoritetin e tij dhe do të administrojë territorin me rregulla të veçanta që reflektojnë vlerat e tij. Ndryshe nga Vatikanit, i cili është i njohur për traditat e tij të ngurta dhe strukturën hierarkike, Baba Mondi shpreh një qasje më liberale. Ai planifikon të lejojë alkoolin, të mbështesë stilin e jetesës dhe të inkurajojë gratë të veshin çfarë të dëshirojnë, duke i dhënë atyre lirinë për të shprehur identitetin e tyre.
Kjo qasje e hapur është në kontrast të theksuar me disa nga interpretimet më të ngurta të Islamit, dhe Baba Mondi shprehet se është i përkushtuar për të përballuar ekstremizmin. “Ekstremistët myslimanë që vendosin bomba dhe përdorin dhunën për të përhapur versionin e tyre të besimit, janë thjesht kauboj,” thotë ai.
Megjithatë, ndryshe nga Vatikanin, i cili ka një histori të gjatë të njohjes ndërkombëtare, shteti i ri bektashi mund të përballet me sfida në krijimin e legjitimitetit dhe njohjes globale.
Një vend që ka shumë pak gjasa ta njohë atë është Irani, i cili ka shumë ndjekës kryesisht të fshehtë të islamit sufi, duke përfshirë disa bektashinj, por e sheh veten si rojtar i Islamit shiit, raporton New York Times.
“Iranianët janë sinqerisht mendimi im i fundit,” thotë Rama, pavarësisht kësaj duke theksuar se Shqipëria ka ndërprerë marrëdhëniet diplomatike me Iranin në vitin 2022 pas sulmit kibernetik ndaj qeverisë shqiptare.
Krijimi i këtij mikroshteti do të kërkojë kohë dhe përpjekje për të realizuar, duke përfshirë negociata të mundshme për pronat dhe mbështetje nga aleatët ndërkombëtarë. Rama pranon se “ndoshta të gjithë do të thonë: ‘Ky është i çmendur’”, por ai është i vendosur të vazhdojë përpara me këtë nismë, duke shpresuar që të ofrojë një model të ri të bashkëjetesës. Ai shprehet se grindjet mbi pronësinë e pronave, vetëm do të minonin qëllimin e shtetit si një “model bashkëjetese”.
