Shkruan: Januz Bugajski
Ndikimi rus në RS është rritur në mënyrë eksponenciale vitet e fundit. Dodik udhëton shpesh në Moskë dhe takohet personalisht me Putinin dhe ka vizita të shumta nga politikanë rusë dhe zyrtarë të sigurisë në Banja Luka.
RS ka hapur një zyrë përfaqësuese në Moskë për të nënvizuar se po ndjek një politikë të jashtme alternative ndaj asaj të qeverisë shtetërore në Sarajevë. Dodik mbështet hapur pushtimin rus të Ukrainës dhe mbron mbajtjen e referendumeve të rreme në territoret e pushtuara nga Rusia.
Dhe në vitin 2023, Dodik i dha Putinit Medaljen më të lartë të Nderit për “shqetësimin dhe dashurinë e tij patriotike” për RS.
Dodik ka kërkuar të zgjerojë tregtinë me Rusinë dhe e portretizon Moskën si një mbështetës kryesor ekonomik, megjithëse RS mbetet e varur nga BE për mbijetesën e saj ekonomike.
Banja Luka është e mbushur me korrupsion dhe e ndërthurur me biznesin dhe rrjetet e sigurisë ruse.
Ajo merr gazin rus përmes Serbisë dhe Bullgarisë, por paguan një çmim më të ulët për besnikërinë e saj ndaj Moskës. SHBA mban sanksione kundër Dodik për korrupsionin dhe kërcënimet e tij ndaj stabilitetit dhe integritetit territorial të Bosnjës.
Me paradën e trupave të armatosura nëpër Banja Luka në “Ditën Kombëtare” Dodik po kundërshton me vetëdije BE-në dhe SHBA-në. Paradat vjetore mbështeten nga Kremlini, i cili ndihmon në armatimin e pjesëmarrësve dhe dërgon bandën e vet të motoçiklistëve të Ujqërve të Natës, një imitim pothuajse vizatimor i grupeve amerikane të motoçiklistëve, për të marshuar përkrah nacionalistëve serbë. Mercenarë serbë u rekrutuan gjithashtu në RS për luftën e Rusisë kundër Ukrainës.
RS ka disa objektiva për Moskën në Ballkan, të ngjashme me entitetet e tjera të panjohura në Evropën më të gjerë. Ajo prish stabilitetin dhe minon politikën perëndimore. Ajo po bllokon reformat thelbësore të nevojshme për anëtarësimin e Bosnjës në NATO dhe BE. Ai u lejon zyrtarëve rusë të promovojnë shkëputjen.
Moska po kundërshton gjithashtu vendimet e Gjykatës Penale Ndërkombëtare kundër zyrtarëve serbë të Bosnjës të akuzuar për krime lufte dhe që kërkojnë t’i japin fund mbikëqyrjes së vendit nga Zyra e Përfaqësuesit të Lartë. Në këmbim, qeveria e RS e pengon Sarajevën të bashkohet me politikën e jashtme perëndimore, p.sh. në lidhje me sanksionet kundër Rusisë dhe rezolutat e Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së.
RS po largon vëmendjen edhe nga vetë Serbia, e cila ka plane edhe më të gjera për përçarje rajonale, dominim, ndarje dhe aneksimin e Bosnjës, Kosovës dhe Malit të Zi. Dhe duke pasur një shtet klient besnik në Ballkan, Moska mund të pretendojë se përfiton nga zgjerimi i aleancave edhe në Evropë dhe mund të vazhdojë depërtimin e saj në Ballkan.
Duke nxitur për shkëputje, RS po vë në pikëpyetje mbështetjen perëndimore për pavarësinë e Kosovës. Por edhe pse lidershipi serb pretendon se Perëndimi është hipokrit në njohjen e Kosovës dhe RS jo, dallimet mes dy rasteve nuk mund të jenë më të mëdha.
Ndërsa Kosova u çlirua për të parandaluar gjenocidin e shumicës shqiptare, RS u krijua nga gjenocidi i shumicës boshnjake. Para grushtit të shtetit të Millosheviqit, Kosova kishte status federal, kufij administrativë dhe qeverinë e saj brenda Jugosllavisë federale. RS nuk ishte kurrë një njësi administrative me kufij fiks apo një qeveri rajonale.
Ajo erdhi vetëm si rezultat i masakrës dhe dëbimit të boshnjakëve myslimanë, të cilët ishin shumicë në të gjithë Bosnjën lindore para luftës në vitet 1990. RS, në fakt, kujton krijimin e njësive ruse në Donbass, Zaporizhzhia dhe Kherson përmes vrasjeve masive dhe dëbimit të ukrainasve.
Janusz Bugajski është Anëtar i lartë në Fondacionin Jamestown në Uashington DC. Libri i tij më i fundit është Failed State: A Guide to Russia’s Rupture. Libri i tij i ardhshëm titullohet Pivotal Poland: Europe’s Rising Strategic Player./The Geopost