Nga mësimi i gjuhës kineze te piktura dhe kaligrafia te artet marciale dhe qigongu, të përshkruara si praktika parandaluese shëndetësore, këto janë disa nga kurset e ofruara nga Instituti Konfuci në Serbi.
Dhe ndërsa në Evropë disa institute të tilla po mbyllen në universitete për shkak të dyshimeve se institutet janë një “mjet propagandistik” i Pekinit dhe presidentit kinez Xi Jinping, në Serbi një Instituti i tretë Konfuci u hap në mes të shtatorit në Nish, në jug të Serbisë.
Instituti është i atashuar pranë Fakultetit Filozofik në atë qytet dhe u shpall si “një projekt për përhapjen e gjuhës, kulturës kineze dhe promovimin e bashkëpunimit ekonomik”.
Sipas Ivana Stradner, një bashkëpunëtore në Fondacionin e OJQ-së për Mbrojtjen e Demokracisë me qendër në Uashington, Institutet Confucius i shërbejnë Pekinit si një “kalë trojan” në Perëndim, “duke shërbyer në mënyrë efektive si një armë informacioni për Pekinin nën vellon e diplomacisë kulturore. .
“Ato përdoren si një fuqi e butë për të përhapur ide dhe imazhe pozitive për Kinën përmes universiteteve në Perëndim, por edhe për të shmangur tema të diskutueshme si çështja e Tajvanit, Deti i Kinës Jugore dhe mbi të gjitha shkeljet e të drejtave të njeriut të (minoritetit mysliman. komunitetit) ujgurët”, tha Stradner në një deklaratë për Radion Evropa e Lirë (RSE).
Shqetësimet në Bruksel
Në një përgjigje me shkrim ndaj një pyetjeje të Radios Evropa e Lirë (RSE), zëdhënësi i Bashkimit Evropian (BE) Peter Stano tha se “shqetësimet janë ngritur në disa raste për rolin dhe aktivitetet e vërteta të Institutit Konfuci në shtetet anëtare të BE”.
“Çdo abuzim i synuar i bashkëpunimit ndërkombëtar akademik ose kulturor nga qeveritë, qytetarët ose institucionet e vendeve të treta do të ishte shqetësues,” tha Stano.
Ai theksoi se institutet që shërbejnë për të promovuar gjuhën dhe kulturën janë “të mirëpritur për të punuar në BE” dhe se u takon vendeve të BE-së të hetojnë dhe të godasin abuzimet e mundshme.
“Nëse institucione të tilla do të përdoreshin si një platformë për qëllime të tjera të liga, kjo do të përbënte ndërhyrje të huaj dhe duhet të trajtohej në përputhje me rrethanat,” tha Stano.
Kjo, tha ai, vlen edhe për vendet kandidate, të cilat ai kërkoi që “gradualisht” të përafrojnë politikat e tyre të jashtme dhe të sigurisë me atë evropiane.
Serbia filloi negociatat e anëtarësimit në BE dhjetë vjet më parë. Ajo ka rritur bashkëpunimin e saj me Kinën që nga viti 2016 me iniciativën e presidentit serb Aleksandar Vuçiç, gjë që ka çuar në paralajmërime të përsëritura nga Brukseli dhe Uashingtoni.
Bashkëpunimi është reflektuar kryesisht në projektet e infrastrukturës në kuadër të Iniciativës Brez dhe Rrugë (BRI), për të cilën Serbia merr hua nga bankat kineze. Nga viti 2020, në agjendë është edhe bashkëpunimi në mbrojtje, ku Serbia blen drone dhe sistemin raketor kundërajror FK-3 nga Kina.
“BE e ka kuptuar tashmë se çfarë do të thotë të kesh një kalë trojan rus dhe kinez si Hungaria, dhe nuk dëshiron që Serbia të anëtarësohet në BE si e tillë,” Ivana Stradner, një anëtare në Fondacionin joqeveritar për Mbrojtjen e Demokracive. në Uashington, tha për REL.
Në maj, Beogradi ishte i vetmi qytet në hartën e turneut evropian të presidentit kinez Xi Jinping, së bashku me Parisin dhe Budapestin.
Marrëdhëniet midis dy vendeve u përmirësuan më pas nga një miqësi “strategjike”, “të ngurtë” në nivelin e një “komuniteti me një të ardhme të përbashkët”, siç e përshkroi Jinping gjatë vizitës së tij në Beograd.
Ivana Stradner nga Fondacioni joqeveritar për Mbrojtjen e Demokracive me bazë në Uashington beson se zgjerimi i fuqisë kineze në Serbi nuk mund të kërcënojë në vetvete integrimin euroatlantik të Serbisë.
Megjithatë, ajo sugjeron se zgjerimi i fuqisë së butë është pjesë e “strategjisë më të gjerë të Kinës në Ballkan”.
“Kina i ka shitur armë Serbisë, që do të thotë se Pekini dëshiron të ketë një bazë ushtarake në BE përmes Serbisë”, thotë Stradner.
Mbyllja e instituteve në Evropë
Aktualisht ka 123 institute Konfuci në Bashkimin Evropian. Numri më i madh është në Gjermani (21) dhe Francë (19).
Në dhjetë vitet e fundit, institutet Konfuci janë mbyllur në disa universitete evropiane me dyshimin, siç raportohet në media, se ato shërbejnë si “një instrument i makinës propagandistike të qeverisë kineze”.
Në Finlandën anëtare të BE-së, Instituti Konfuci pushoi së funksionuari në janar 2023 pas 15 vitesh. Siç i tha RSE Markus Laitinen, përgjegjës për marrëdhëniet ndërkombëtare në Universitetin e Helsinkit, marrëveshja për palën kineze “ende nuk është finalizuar”. , por u mor vendimi për të mos rinovuar kontratën e tyre.
Sipas tij, arsyeja e ndërprerjes së bashkëpunimit ishte e natyrës financiare, pra një analizë kosto-përfitim e përfitimeve që studentët e Universitetit të Helsinkit kishin nxjerrë nga Instituti Konfuci.
“Megjithëse mësimdhënia e Institutit Konfuci u vlerësua shumë, ajo nuk ishte e mjaftueshme në krahasim me atë se sa investime duheshin (nga ana jonë)”, thotë Laitinen, i cili u përfshi në vendimin për të mos vazhduar bashkëpunimin me institutin kinez.
Në Suedi, gjithashtu një anëtare e BE-së, Instituti Konfuci ekzistonte për 10 vjet përpara se Universiteti i Stokholmit të vendoste t’i jepte fund bashkëpunimit. Ai u krijua, tha universiteti REL, për të përmirësuar marrëdhëniet midis Suedisë dhe Kinës.
Të pyetur se cila ishte arsyeja e ndërprerjes së bashkëpunimit në Universitetin e Stokholmit, ata thanë se ndërkohë kishin zhvilluar “një lloj shkëmbimi akademik krejtësisht të ndryshëm me Kinën”.
“Kjo solli ndryshimin e formatit të bashkëpunimit dhe vendimin për të mos rinovuar kontratën me Institutin Konfuci”, thuhet në përgjigjen e Universitetit të Stokholmit drejtuar RSE-së.
Norvegjia, e cila ka dy institute Konfuci, ka ndërprerë bashkëpunimin me Institutin Konfuci në vitin 2021.
Kur u pyet për arsyet e mbylljes, Ministria Norvegjeze e Arsimit dhe Kërkimit në një përgjigje me shkrim për RSE deklaroi shkurt se “bashkëpunimi është ndërprerë në bazë të vendimeve të marra në nivel institucional”.
Nën vëzhgim në Gjermani
Në Gjermani, e cila ka numrin më të madh të Instituteve Konfuci midis vendeve të BE-së, disa politikanë në vitin 2023 kërkuan “kufizime të qarta” mbi ndikimin e këtyre instituteve.
E pyetur nga Radio Evropa e Lirë nëse Gjermania po shqyrton masa kufizuese kundër Institutit Konfuci, Ministria e Jashtme gjermane i tha Radios Evropa e Lirë se e konsideron lirinë e shkencës, kërkimit dhe mësimdhënies si jashtëzakonisht të rëndësishme dhe se qeveria gjermane është “e gatshme ta bëjë këtë”. . për të ndihmuar universitetet dhe organizatat shkencore gjermane të sigurojnë që bashkëpunimi me Institutet Konfuci dhe partnerë të ngjashëm në Kinë të plotësojnë kërkesat e sistemit arsimor dhe kërkimor të vendit”.
“Qeveria Federale pret transparencën maksimale në këtë drejtim, veçanërisht kur përfshihet financimi shtetëror”, thuhet në përgjigjen e Ministrisë së Jashtme gjermane.
Britania e Madhe shkurton fondet shtetërore
Mbyllja e Institutit Konfuci ishte një nga premtimet parazgjedhore të ish-kryeministrit britanik Rishi Sunak. Në maj 2023, ai njoftoi se qeveria britanike do të ndërmerrte hapa për t’i dhënë fund financimit të drejtpërdrejtë dhe të tërthortë për Institutin Konfuci.
Me 34 institute aktive, Britania e Madhe është vendi me numrin më të madh të instituteve të tilla në kontinentin evropian.
Në një përgjigje me shkrim për REL, Departamenti i Arsimit në Mbretërinë e Bashkuar tha se qeveria e saj nuk ofron fonde për Institutin Konfuci.
“Çdo marrëveshje ndërkombëtare e lidhur nga ofruesit e regjistruar të arsimit të lartë në MB, duke përfshirë bashkëpunimet me Institutin Konfuci, duhet të jetë në përputhje me ligjin dhe në përputhje me kushtet e regjistrimit të përcaktuara nga Zyra për Studentët, organi rregullator. për universitetet në MB”, tha ministria.
Çfarë kanë marrë institutet Konfuci nga fakultetet në Serbi?
Me tre institute Konfuci në tre qytetet më të mëdha, Serbia është mbajtësja e rekordeve në Ballkanin Perëndimor.
Instituti Konfuci në Niš u krijua në bashkëpunim me Universitetin Jiangsu, që ndodhet rreth 90 kilometra nga Shangai.
Fakulteti i Arteve në Nish siguroi vetëm hapësirë për të punuar Instituti Konfuci, u tha REL.
“Gjithçka tjetër (mobilimi i ambienteve, blerja e pajisjeve dhe klasave, organizimi i eventeve, organizimi dhe ofrimi i kurseve) financohet ekskluzivisht nga partnerët kinezë”, tha fakulteti.
Partnerët kinezë përfshijnë Universitetin Jiangsu, Fondacionin e Arsimit të Kinës, Qeverinë e Kinës, Ambasadën Kineze në Beograd dhe “kompanitë partnere që mbështesin punën e Institutit.
“Të gjitha detyrimet ndaj pedagogëve, përfshirë edhe ato financiare, i paguajnë partnerët kinezë dhe Fakulteti i Arteve nuk ka asnjë kosto në këtë drejtim. Instituti aktualisht ka një bashkëdrejtor kinez (i cili së bashku me bashkëdrejtorin serb) organizojnë puna e Institutit) dhe dy profesorë, dhe për shkak të interesimit të madh për mësimin e gjuhës, presim edhe dy profesorë të gjuhës kineze”, shtuan ata.
Sa i përket mësuesve, ata treguan se janë folës të gjuhës kineze, të deleguar nga Universiteti Jiangsu i Kinës.
Fakulteti i Filologjisë në Beograd, ku u hap Instituti i parë Konfuci në Serbi në vitin 2006, dhe Fakulteti i Arteve në Novi Sad, ku Instituti u hap në vitin 2014, nuk iu përgjigjën pyetjeve të RSE se si e mbështesin punën e Konfucit. . Instituti dhe nëse ndajnë mjete nga buxhetet e dy fakulteteve.
Konfuci, i cili jetoi në kapërcyellin e shekullit të gjashtë deri në të pestën para Krishtit, ishte një filozof i famshëm kinez dhe reformator social. Ai njihet si një nga mësuesit e parë privatë në historinë kineze.
Ambasada kineze në Beograd nuk iu përgjigj pyetjeve të Radios Evropa e Lirë në lidhje me pretendimet se Instituti i Konfucit shërben si “mjet propagandistik” dhe pse zgjerimi i Institutit Konfuci në Serbi është i rëndësishëm për Pekinin.
Etiketuar si “misione të huaja” në SHBA
Shtetet e Bashkuara të Amerikës (SHBA) i konsiderojnë Institutet Konfuci si “një entitet që lehtëson propagandën globale dhe ndikimin keqdashës të Pekinit”. Në vitin 2019, kishte më shumë se 100 institute që vepronin nën emrin e filozofit kinez, por sot janë vetëm 17.
Në gusht 2020, Departamenti i Shtetit i caktoi Institutet Konfuci si “misione të huaja”.
Departamenti i Shtetit përmendi mungesën e transparencës së këtyre institucioneve si arsye kryesore për këtë. Në deklaratë thuhej se qeveria amerikane nuk do të kërkonte që universiteti të mbyllte Institutet Konfuci.
“Përcaktimi i Institutit Konfuci në Shtetet e Bashkuara si një mision i huaj do të sigurojë transparencën shumë të nevojshme, pasi Institutit do t’i kërkohet që t’i japë rregullisht Departamentit të Shtetit informacion mbi stafin kombëtar kinez, rekrutimin, financimin dhe operacionet në Shtetet e Bashkuara. “tha Departamenti i Shtetit në atë kohë.
Në vitin 2014, presidenti kinez Xi Jinping, mandati i të cilit është shënuar nga një dëshirë për t’u zgjeruar në Perëndim, tha se Kina duhet të rrisë fuqinë e saj të butë dhe “të përcjellë më mirë mesazhin e Kinës në botë”.
Tetë vjet më vonë, më 28 tetor 2024, në një takim të Byrosë Politike, siç raportohet nga Televizioni Qendror i Kinës, ai tha se zyrtarët kinezë duhet “të përmirësojnë vazhdimisht fuqinë e butë kulturore të vendit dhe ndikimin e kulturës kineze”.
Në qendër të kësaj ideje, vëren Ivana Stradner, është një përpjekje për të “kolapsuar rendin botëror liberal, për të zhvendosur SHBA-në si një lojtar global dhe për të krijuar një botë shumëpolare”.
“Kina nuk ka nevojë të dërgojë tanke dhe aeroplanë në Perëndim për të pasur sukses, sepse ajo arrin të arrijë të gjitha objektivat e saj të sigurisë përmes të ashtuquajturave institucione kulturore dhe bashkëpunim ekonomik”, përfundon Stradner.