Bordi Ekzekutiv i Fondit Monetar Ndërkombëtar (FMN) përfundoi konsultimin e Nenit IV me Shqipërinë. Përmes një deklarate zyrtare, u bë e ditur se rritja reale e PBB-së pritet të arrijë në 3.7 % në vitin 2022, si pasojë e aktivitetit të fuqishëm në turizëm, pasuri të paluajtshme dhe shërbime. Po ashtu, u theksua se kjo rritje pritet të ngadalësohet në vitin që vjen, duke reflektuar kushtet më të shtrënguara financiare, ngadalësimin në Evropë.
“Pas një rimëkëmbjeje të fortë në vitin 2021, ekonomia shqiptare ka ruajtur një vrull pozitiv pavarësisht tronditjes së ekonomisë globale nga lufta e Rusisë kundër Ukrainës. Rritja reale e PBB-së pritet të arrijë në 3.7 për qind në vitin 2022, si pasojë e aktivitetit të fuqishëm në turizëm, pasuri të paluajtshme dhe shërbime. Rritja pritet të ngadalësohet në rreth 2 përqind në vitin 2023, duke reflektuar kushtet më të shtrënguara financiare, ngadalësimin në Evropë dhe tërheqjen e mbështetjes së politikave”, u bë e ditur në deklaratë.
Nga ana tjetër, bordi theksoi se inflacioni është rritur gjatë 2022 dhe se do të rikthehet në objektivin e BSH-së prej 3 % vetëm në mesin e 2024.
“I nxitur nga çmimet e ushqimeve dhe energjisë, inflacioni është rritur dhe është bërë gjithnjë e më i gjerë. Inflacioni total pritet të arrijë kulmin në muajt e ardhshëm dhe duhet të fillojë të ulet në vitin 2023 përpara se të kthehet në objektivin e bankës qendrore prej 3 për qind nga mesi i vitit 2024, pasi çmimet ndërkombëtare të mallrave stabilizohen, politikat fiskale dhe monetare shtrëngohen dhe rritja ngadalësohet”, u bë e ditur në deklaratë.
Bordi i FMN-së parashikon që borxhi të bjerë në rreth 64 % në vitin 2027.
“Borxhi i qeverisë së përgjithshme pritet të bjerë më tej në vetëm nën 70 % të PBB-së në fund të vitit 2022, i ndihmuar nga rritja e vazhdueshme ekonomike dhe një defiçit i pritshëm më i vogël në krahasim me vitin e kaluar. Në mungesë të goditjeve të reja, pritet të mbetet në një rrugë rënëse, duke arritur në rreth 64 për qind të PBB-së në vitin 2027, por nevojat për financim bruto do të mbeten të konsiderueshme”, deklaroi bordi.
Ndërkohë, sistemi financiar, vijon deklarata, i ka përballuar relativisht mirë goditjet e njëpasnjëshme dhe flukset e kredisë kanë vazhduar për ekonominë.
“Rritjet e mëtejshme të çmimeve të ushqimit dhe energjisë janë një rrezik kryesor, veçanërisht nëse ato shkaktojnë efekte më të mëdha të raundit të dytë dhe trazira sociale. Inflacioni më i lartë dhe më i vazhdueshëm mund të peshojë më tej mbi të ardhurat reale dhe të dobësojë perspektivat e rritjes. Një shtrëngim më i rëndësishëm i kushteve financiare globale mund të pengojë aksesin e Shqipërisë në financimin e tregut të jashtëm. Rreziqet zbuten në një farë mase nga niveli i lartë i rezervave valutore të Shqipërisë. Ekonomia është gjithashtu e ndjeshme ndaj kushteve të pafavorshme të motit dhe një ndryshim në rritjen e çmimeve të pasurive të paluajtshme. Thënë kështu, rreziqet zbuten nga niveli i duhur i rezervave ndërkombëtare të Shqipërisë”, deklaroi FMN.
Drejtorët ekzekutivë përgëzuan autoritetet për reagimin e tyre vendimtar të politikës ndaj goditjeve të shumta që nga viti 2019 dhe mirëpritën rimëkëmbjen e vazhdueshme ekonomike. Duke vënë në dukje se rreziqet janë anuar në kahun e poshtëm, drejtorët theksuan nevojën për një politikë të kujdesshme dhe vigjilencë për të garantuar stabilitetin makroekonomik dhe për të adresuar dobësitë, duke zbatuar reforma për të promovuar një rritje të qëndrueshme, gjithëpërfshirëse dhe të gjelbër dhe për të adresuar dobësitë e qeverisjes.
Drejtorët mirëpritën planin e autoriteteve për të arritur një ekuilibër primar në vitin 2023 dhe theksuan nevojën për një konsolidim fiskal afatmesëm më ambicioz, i mbështetur nga një strategji e shëndoshë afatmesme e të ardhurave, e cila duhet të finalizohet dhe zbatohet pa vonesa të mëtejshme. Përpjekje të tilla, sipas Fondit, do të ndihmonin në uljen e inflacionit dhe do të lehtësonin rregullimin e jashtëm. Mbështetja fiskale për shtresat vulnerabël duhet të jetë e përkohshme dhe e synuar, duke shfrytëzuar plotësisht kuadrin ekzistues të mbrojtjes sociale.
Drejtorët bënë thirrje për shtimin e përpjekjeve për të rritur transparencën dhe besueshmërinë fiskale, për të përmirësuar menaxhimin e financave publike dhe për të forcuar monitorimin dhe menaxhimin e rrezikut fiskal. “Partneriteti publik-privat dhe kornizat e menaxhimit të investimeve publike duhet të përafrohen dhe të integrohen plotësisht në ciklin buxhetor. Drejtorët paralajmëruan gjithashtu kundër amnistisë së propozuar tatimore duke pasur parasysh rreziqet e qeverisjes dhe pastrimit të parave”, u potencua në deklaratë.
Drejtorët inkurajuan Bankën e Shqipërisë (BSH) të vazhdojë normalizimin e politikës monetare të mbështetur nga të dhënat, në kushtet e presioneve të vazhdueshme inflacioniste, duke ruajtur fleksibilitetin e kursit të këmbimit. Ata treguan gjithashtu rëndësinë e vigjilencës së shtuar për të ruajtur stabilitetin financiar duke pasur parasysh rritjen e shpejtë të kredisë dhe aktivitetet e lidhura me pasuritë e paluajtshme. Drejtorët mbështetën përpjekjet e vazhdueshme të BSH-së për të përmirësuar rregullimin dhe mbikëqyrjen financiare dhe për të rritur rezervat e kapitalit. Prania e bankave me aksione të konsiderueshme nga individë dhe grupe jofinanciare kërkon gjithashtu vigjilencë të shtuar në mbikëqyrje.
Drejtorët theksuan se avancimi i reformave strukturore do të jetë kritik në zhbllokimin e potencialit të rritjes së Shqipërisë dhe mirëpritën hapjen e diskutimeve të pranimit në BE, të cilat duhet të kontribuojnë në progresin e reformave. Në këtë drejtim, drejtorët bënë thirrje për përparim të qëndrueshëm në reformat në drejtësi dhe antikorrupsion dhe theksuan rëndësinë e një daljeje të përshpejtuar nga lista gri e FATF.
“Luftimi i informalitetit do të ndihmonte në frenimin e presioneve të emigracionit. Duke vënë në dukje makrokriticitetin e ndryshimeve klimatike, ata theksuan nevojën për përpjekje të bashkërenduara përshtatjeje brenda kornizës buxhetore”, u bë e ditur më tej.
Drejtorët ranë dakord se kapaciteti i Shqipërisë për të shlyerë fondin është i mjaftueshëm dhe nuk panë nevojë për një zgjatje të Vlerësimit të Pas-Financimit përtej shkurtit 2023. /TV Arbëria