Forcat amerikane kanë rrëzuar katër objekte ajrore mbi qiellin e Amerikës së Veriut këtë muaj, duke rritur shqetësimet në Uashington.
Një senator madje i përshkroi javët e fundit si “asgjë më pak se çmenduri”.
Por ka shumë pyetje pa përgjigje. Pra, ja çfarë dimë – dhe çfarë nuk dimë ende.
Si filloi gjithçka?
Një objekt i madh në lartësi të madhe, u pa më 28 janar teksa kalonte mbi Ishujt Aleutian të Alaskës, një arkipelag në Oqeanin Paqësor verior midis SHBA-së dhe Rusisë.
Më pas u gjurmua duke hyrë në hapësirën ajrore kanadeze përpara se të dilte mbi shtetin perëndimor të SHBA-së, të Montana.
Më 1 shkurt, fotot e marra nga banorët e tronditur në qytetin e Billings, së pari sollën vëmendjen e publikut te objekti në lartësi të madhe pasi ishte mbyllur tashmë aeroporti i tyre lokal.
Montana, një shtet me popullsi të rrallë, është shtëpia e një prej vetëm tre fushave të silosit të raketave bërthamore në vend dhe zyrtarët thanë se objekti ishte një balonë e dyshuar kineze e mbikëqyrjes që dukej se po monitoronte vende të ndjeshme në rajon.
Zyrtarët thanë se ishte mbi 60m i gjatë dhe ishte i pajisur me antena të shumta, panele diellore dhe pajisje vëzhgimi të afta për të përgjuar telekomunikimet.
Por zyrtarët në fillim nuk pranuan ta rrëzonin për shkak të shqetësimeve rreth dëmeve që mund të shkaktonte rënia e mbeturinave, kështu që u lejua të lëvizte në të gjithë SHBA-në kontinentale për ditë të tëra.
Më 4 shkurt, Presidenti Joe Biden autorizoi që ajo të rrëzohej nga një avion F-22 në brigjet e Karolinës së Jugut.
Ekipet e rikuperimit mblodhën disa mbeturina dhe përdorën varka dhe mini-nëndetëse për të marrë pajisjet e mëtejshme nga tullumbaceja, e cila ishte zhytur nën rreth 47 metra ujë.
Kina mohoi se ishte përdorur për spiunim, duke thënë se ishte një pajisje monitoruese e motit që ishte e humbur.
Shkatërrimi i balonës “shkel seriozisht praktikën ndërkombëtare“, tha Pekini, duke shtuar se ai rezervoi të drejtën “për të përdorur mjetet e nevojshme për t’u marrë me situata të ngjashme”.
Alaska dhe Yukon
Të premten më 10 shkurt, një tjetër objekt u rrëzua nga forcat amerikane në brigjet e Alaskës veriore.
Zyrtarët thanë se ishte “madhësia e një makine të vogël” dhe kishte fluturuar 12,000 m, në ajër ndërsa udhëtonte në drejtim të Polit të Veriut, pa asnjë sistem shtytjeje apo kontrolli.
Të nesërmen, të shtunën më 11 shkurt, një “objekt ajror në lartësi të madhe” u rrëzua me urdhër të SHBA-së dhe Kanadasë mbi Territorin Yukon në Kanadanë veriperëndimore.
Ende nuk është e qartë se cilat ishin këto dy objekte dhe raportet japin një pamje të përzier.
Senatori Chuck Schumer, demokrati më i lartë në Kongres, tha më 12 shkurt se zyrtarët e inteligjencës besonin se ishin të dy balona, “por shumë më të vogla se i pari“.
I pyetur në lidhje me komentet e Schumer, një zëdhënës i Departamentit të Mbrojtjes së SHBA tha se të dy “nuk i ngjanin shumë” balonës origjinale”.
Dhe një zyrtar i lartë i tha ABC News se objektet më të fundit që u rrëzuan, ishin balona meteorologjike dhe jo pajisje vëzhgimi.
Liqeni Huron
Të dielën më 12 shkurt, avionët amerikanë rrëzuan një objekt tjetër teksa iu afrua liqenit Huron, një nga më të mëdhenjtë e Liqeneve të Mëdha që shtrihet në kufirin SHBA-Kanada.
Ai shënoi objektin e tretë të rrëzuar, në po aq ditë dhe po ashtu si dy objektet e mëparshme të rrëzuar – nuk është e qartë se çfarë ishte.
Zyrtarët e mbrojtjes e përshkruan atë si një strukturë tetëkëndëshe me tela që vareshin nga ajo. Ata thanë se ai u hodh në erë sepse përbënte një rrezik për aviacionin civil për shkak të lartësisë që po fluturonte.
Pas incidentit të fundit, komandanti i Forcave Ajrore të SHBA-së i ngarkuar me ruajtjen e hapësirës ajrore të Amerikës së Veriut tha se nuk mund të shpjegonte se cilat ishin tre objektet më të fundit, si qëndronin lart ose nga ishin.
I pyetur për mundësinë e aktivitetit jashtëtokësor, gjenerali Glen VanHerck tha se asgjë nuk duhej përjashtuar.
Zyrtarët thonë se sistemet e radarëve amerikanë – të cilat janë më të pajisura për raketa me lëvizje të shpejtë sesa balonat që fluturojnë – mund të zbulojnë më shumë objekte ndërsa kërkimi i tyre vazhdon.
“Tani, sigurisht, ne po i kërkojmë ata. Kështu që unë mendoj se ndoshta do të gjejmë më shumë gjëra,” i tha NBC News kongresmeni Jim Himes, demokrati më i lartë në Komitetin e Zbulimit të Dhomës së Përfaqësuesve.
Reagimi
Ekipet po punojnë për nxjerrjen e mbeturinave nga objektet.
Helikopterët dhe avionët e transportit janë vendosur në akullin e ngrirë të detit Beaufort, në brigjet veriore të Alaskës.
“Kushtet e motit të Arktikut, duke përfshirë të ftohtin e erës, borën dhe dritën e kufizuar të ditës, janë një faktor”, tha ushtria amerikane.
Në Yukon, avionët patrullues kanadezë CP-140 po kërkojnë për mbeturina nga objekti i tretë.
Ndërkohë, një pjesë e madhe e balonës origjinale tashmë është nxjerrë nga Oqeani Atlantik dhe po analizohet nga agjentët e FBI-së.
Siç qëndron puna, ka thirrje në rritje për Shtëpinë e Bardhë dhe zyrtarët e mbrojtjes që të japin më shumë informacione sa më shpejt të jetë e mundur.
“Ne kemi nevojë për faktet se nga e kanë origjinën, cili është qëllimi i tyre dhe pse frekuenca e tyre po rritet,” tha demokratja nga Michigan, Debbie Dingell. /BBC/
/TV Arbëria