Ndërsa sytë e të gjithëve janë drejtuar te Ukraina, një tjetër konflikt po përgatitet të shpërthejë në Evropë, sipas një analize për Wall Street Journal nga Ivana Stradner dhe Mark Montgomery, nga Fondacioni për Mbrojtjen e Demokracive në Uashington.
“Tre dekada pas shpërbërjes së përgjakshme të Jugosllavisë, konfliktet e fundit midis Serbisë dhe Kosovës kanë rindezur konflikte të gjata etnike. Ndërsa Serbia po lëvizë ngjarjet në terren, Moska po nxit zjarrin” thuhet në analizë.
Më tej në analizën që e përcjellin mediat serbe, thuhet se “Vladimir Putin ishte i sinqertë në dëshirën e tij për të dobësuar NATO-n dhe për ta kthyer Rusinë në kufijtë e saj historikë”.
“Por duke pasur parasysh se forcat ruse po pësojnë humbje në Ukrainë, Moska mund të fitojë shumë duke nxitur telashe në vende të tjera në kontinent. Një krizë e vërtetë rajonale do t’i jepte Kremlinit një mundësi për të fituar ndikim lokal përmes tregtisë së armëve dhe ndërmjetësimit, duke larguar vëmendjen nga Ukraina dhe duke i dhënë Rusisë ndikim mbi udhëheqësit perëndimorë. Ballkani Perëndimor është një kandidat i përsosur”, thuhet në analizë.
Sipas analistëve, Kosova dhe Bosnja dhe Hercegovina nuk janë anëtarë të NATO-s. Teksa Moska kërkon të dominojë atë që e quan “botën ruse”, Serbia prej kohësh kërkon bashkimin e “botës serbe”.
“Në vitin 1998, ky koncept e shtyu Serbinë të kryejë agresion në Kosovë – një konflikt që përfundoi vetëm me ndërhyrjen ushtarake të NATO-s në mars të vitit 1999 për t’i dhënë fund shkeljes së të drejtave të njeriut kundër popullsisë shqiptare etnike nga Serbia”.
Në analizë thuhet se “edhe pse mijëra ushtarë të NATO-s janë ende në Kosovë si paqeruajtës, tensionet janë të larta”.
“Në vitin 2008, Kosova shpalli në mënyrë të njëanshme pavarësinë nga Serbia dhe mori njohje nga shumë vende perëndimore, përfshirë SHBA-në, por Serbia ende nuk e njeh pavarësinë e Kosovës. Presidenti serb Aleksandar Vuçiq po e ashpërson qeverisjen e tij në vend dhe gjatë vitit të fundit me mbështetjen ruse ka ushtruar presion mbi Kosovën”.
“Në maj të vitit të kaluar, Serbia i vuri trupat e saj në gatishmëri luftarake pas përleshjeve midis grupeve të serbëve lokalë dhe paqeruajtësve ndërkombëtarë, në të cilat u plagosën 90 ushtarë të NATO-s. Ishte një lëvizje e Kremlinit për të përdorur tensionet etnike si pretekst për veprime ushtarake. Në shtator, Vuçiq huazoi një faqe tjetër nga libri i Putinit”, thuhet në analizë, transmeton Telegrafi.
“Tridhjetë serbë etnikë të armatosur rëndë, për të cilët Kosova pretendon se ishin pajisur nga Serbia dhe të lidhur me Vuçiqin, sulmuan një patrullë policie në Kosovë, ku mbetën të vrarë katër persona. Presidenti serb mohoi të ketë armatosur sulmuesit”.
Analistët Stradner dhe Montgomery thonë se “Serbia e përdori atë incident si pretekst për grumbullimin masiv të armatimit të rëndë dhe trupave në kufirin me Kosovën në fund të shtatorit. Shtëpia e Bardhë u shpreh se ata ishin ‘shumë të shqetësuar se Serbia do të mund të përgatitej për të nisur një agresion ushtarak’, tha më vonë një zyrtar amerikan për ‘Times’”.
“Një konflikt i tillë do të mund të përhapej lehtësisht në Maqedoninë e Veriut fqinje, një anëtare e NATO-s. Shqetësimi për krizën e shkaktuar e shtyu Uashingtonin të publikonte të dhëna të deklasifikuara për forcimin e ushtrisë serbe dhe sulmin ndaj policisë së Kosovës. Disa ditë më vonë Serbia u tërhoq nga kufiri, por është e qartë se Beogradi dhe Moska po përgatisin një tjetër fushatë dhune dhe provokimi për vitin 2024”, thonë analistët amerikanë.
Ata thonë se “Rusia po kryen operacione ndikimi me mesazhe pro luftës në Serbi dhe dërgon armë. Kina gjithashtu furnizon me armë”.
“Serbia është zotuar të rrisë shpenzimet ushtarake këtë vit dhe vazhdon të presë të ashtuquajturën qendër humanitare të drejtuar nga Rusia pranë bazës kryesore të NATO-s në Kosovë, për të cilën zyrtarët perëndimorë thonë se shërben si një qendër spiune ruse. Serbia dhe Rusia e mohojnë një gjë të tillë”.
Në analizë thuhet se “serbët duket se janë të etur për një justifikim për të vepruar – në shkurt, Serbia njoftoi se ndalimi i dinarit serb si monedhë në Kosovë ishte ‘spastrim etnik’. Dhe kjo nuk është e vetmja fuçi baruti në rajon. Bosnja dhe Hercegovina është gjithashtu në prag të kolapsit. Në fund të vitit të kaluar, udhëheqësi serb i Bosnjës Milorad Dodik, një tjetër aleat i Rusisë, kërcënoi se entiteti i tij Republika Serbe do të shkëputej nga Bosnja dhe Hercegovina”, transmeton Telegrafi.
“Në muajt e ardhshëm, kjo mund të rindez dhunën etnike që vrau më shumë se 100,000 njerëz gjatë luftës së Bosnjës 1992-95. Në një raport të 5 shkurtit, Zyra e Drejtorit të Inteligjencës Kombëtare të SHBA tha se pret një rrezik në rritje të dhunës ndëretnike në vitin 2024 në Ballkanin Perëndimor”.
Analistët amerikanë thonë se “Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg, paralajmëroi në fund të vitit të kaluar se Rusia po planifikon të destabilizojë Ballkanin, gjë që shkaktoi shqetësim tek ministri i Jashtëm britanik, David Cameron”.
“Fuqitë perëndimore duhet të parandalojnë destabilizimin e mëtejshëm në Ballkan. NATO duhet të ridrejtojë burimet ushtarake dhe diplomatike dhe të forcojë angazhimet ushtarake në Kosovë. Koalicioni i anëtarëve të gatshëm të NATO-s tani duhet të angazhohet publikisht për të ofruar ndihmë ushtarake nëse Serbia ose Rusia ndërmarrin hapa agresivë në Ballkan”.
“Ndërkohë, SHBA do të duhej të vazhdojë të vendosin sanksione ndaj zyrtarëve që minojnë sigurinë në Ballkanin Perëndimor dhe Bashkimi Evropian duhet t’i bashkohet atyre. Uashingtoni dhe aleatët e tij duhet gjithashtu të vazhdojnë të përdorin inteligjencën e deklasifikuar për të mbështetur diplomacinë e tyre”, thuhet në analizë.
Sipas analistëve amerikanë, NATO duhet të vendosë ekipe kundër-hibride të luftës për të kundërshtuar fushatat propagandistike ruse dhe serbe me përmirësimin e sigurisë kibernetike.
“Ndërsa NATO feston 75 vjetorin e saj dhe Putin pëson gjithnjë e më shumë humbje në Ukrainë, Moska po përpiqet të hapë një front të ri në Ballkan. Moska nuk duhet të dërgojë ushtrinë e saj në rajon. Rusia duhet të mbështetet vetëm te Serbia për të nxitur dhunën dhe destabilizimin, duke vënë bast se NATO do të çalojë”, përfundojnë Stradner dhe Montgomery. /Telegrafi/